Zastanawialiście się kiedyś, jak Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w innych krajach? Jak świętują mieszkańcy Gwatemali, a co celebruje się w Belize? W tym wpisie postaramy się zaspokoić Waszą ciekawość. Dowiecie się z niego m.in. gdzie stanął anioł, w całości zrobiony ze szklanych butelek, gdzie w ramach świątecznych przygotowań odmalowuje się domy, a gdzie w Nowy Rok pali się kukły przedstawiające polityków! Boże Narodzenie na świecie – Ameryki czas start!

Ameryka Północna – Boże Narodzenie na świecie – Ameryki

To co łączy kraje Ameryki Północnej to przede wszystkim różnorodność tradycji bożonarodzeniowych, których korzenie mają swój początek w Europie. Stąd biorą się różnice np. w czasie otwierania prezentów, ale widać też cechy wspólne, takie jak wieszanie skarpet przy kominku, ozdabianie domów lampkami czy pieczenie bożonarodzeniowych ciasteczek.

Kanada

W tym kraju, ze względu na jego różnorodność kulturową, istnieje wiele tradycji bożonarodzeniowych, a mają one swoje korzenie m.in. we Francji, Anglii, Niemczech, Norwegii itd. Zaczynamy więc naszą opowieść – Boże Narodzenie na świecie – Ameryki – od Kanady.

Prezenty pod choinką zostawia Mikołaj, zwany Père Noel, w czasie w którym ludzie uczestniczą w pasterce. Część Kanadyjczyków otwiera je już w Wigilię, inni otwierają wtedy tylko jeden z nich, a resztę dopiero w Boże Narodzenie. Swoje domy dekorują lampkami, a przy kominku wieszają świąteczne skarpety. Z kolei w salonie ustawiają jodłowe lub sosnowe choinki, które uprawia się tu w Nowej Szkocji, i skąd ta największa i najlepsza jodła co roku wysyłana jest do Bostonu w Stanach Zjednoczonych. Ten zwyczaj to forma podziękowania Bostończykom za pomoc udzieloną po wybuchu 6 grudnia 1917 roku w mieście Halifax (jego siłę dziś określa się jako 1/5 siły wybuchu bomby atomowej, więcej o tym wypadku przeczytacie tu: klik). Ale wróćmy do świąt.

Kanadyjczycy wierzą, że ich kraj, uwaga, wait for it!… jest domem Świętego Mikołaja! No to Laponia się wq…i! Od 1913 roku w Toronto odbywa się najstarsza i największa parada Świętego Mikołaja, transmitowana przez telewizje na całym świecie. Z kolei z dala od błysków fleszy, Kanadyjczycy w domowym zaciszu organizują rodzinne pieczenie ciastek. Do najpopularniejszych kształtów należą oczywiście piernikowy ludek (dla przyjaciół Ciastek) oraz domek z piernika. Na koniec wszyscy wymieniają się swoimi wypiekami i tak obdarowani wracają do swoich domów.

Dodatkowo, w niektórych prowincjach Kanady odbywa się eskimoski festiwal Sinck Tuck, podczas którego ludzie tańczą i obdarowują się prezentami. Z kolei w mniejszych miasteczkach i wsiach, między 26 grudnia a 6 stycznia odbywa się Mummering lub Jannying. To taka zabawa dla dorosłych, podczas której ludzie przebierają się i chodzą od domu do domu. Tam pytają gospodarzy o mumie (?!), częstują się kawałkiem ciasta i idą do kolejnego domostwa. Więcej o mummeringu poczytacie tu: klik. Kolejnym zwyczajem w Kanadzie jest też Belsnickeling, podczas którego ludzie przebierają się parodiując Mikołaja i również tu odwiedzają okoliczne domy, gdzie częstują się słodyczami. Z kolei w Labrador City odbywa się konkurs na najładniej przystrojony światełkami dom i lodową rzeźbę w ogrodzie. Tu nie trzeba się przebierać.

Stany Zjednoczone

Podobnie jak Kanada, tak i Stany Zjednoczone ze względu na swoją wielokulturowość mają wiele tradycji bożonarodzeniowych, a mają one swoje korzenie m.in. we Francji, Anglii, Włoszech, Polsce itd.

W Stanach popularne jest robienie domków z piernika oraz ozdabianie choinki łańcuchami z popcornu. W Boże Narodzenie Amerykanie udają się na mszę do kościoła, by świętować narodzenie Jezusa. Wysyłają też kartki świąteczne i śpiewają kolędy. Dekorują swoje domy milionem światełek, posągami reniferów, bałwanków i Świętego Mikołaja, a przepych ten najlepiej widać w nowojorskim Rockefeller Center, gdzie znajduje się publiczne lodowisko i ogromna choinka.

Dzieci zostawiają dla Mikołaja talerzyk z ciasteczkami i szklankę mleka. Ciekawostkę stanowią całoroczne sklepy bożonarodzeniowe (Christmas Shops), popularne w Nowej Anglii. Z kolei w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych celebruje się zwyczaje podobne do tych świętowanych w Meksyku, takie jak np. luminarias czy farolitos. To nic innego jak papierowe worki wypełnione piaskiem, z wstawionymi do nich świecami, które zapala się w Wigilię i ustawia wzdłuż ścieżki, jako symbol drogi prowadzącej do miejsca pobytu Maryi i Józefa. Za to na południu Luizjany, w Wigilię rodziny zapalają ogniska wzdłuż rzeki Mississippi by tym sposobem pomóc Świętemu Mikołajowi (Papa Noel) odnaleźć drogę do domów dziecka.

Meksyk

Początkiem grudnia odbywa się marsz religijny Las Posada, który odtwarza wędrówkę Maryi i Józefa, i który rozpoczyna Boże Narodzenie w Meksyku. A to trwa tu od 12 grudnia do 6 stycznia.

Od 16 grudnia aż do Wigilii, dzieci biorą udział łącznie w 9 procesjach (Posadas), w których odgrywają historię poszukiwania noclegu przez Józefa i Marię. Polega to na tym, że wybrane 9 Posadas dekoruje się mchem i latarenkami, a dzieci zachodzą do nich i pytają gospodarzy o nocleg. Po spotkaniu się z odmową, bo tak nakazuje tradycja, odchodzą. Każdej nocy inna Posada przejmuje rolę gospodarza, a gdy dzieci trafiają wreszcie do tej której gospodarz nie odmawia im gościny, urządzają w niej przyjęcie z fajerwerkami, grami i jedzeniem. W tym samym czasie odbywają się w Meksyku Pastorelas, małe przedstawienia, za pomocą których członkowie kościoła w zabawny sposób opowiadają bożonarodzeniową historię pasterzy szukających małego Jezusa. Dodatkowo, 28 grudnia w Meksyku obchodzi się Dzień Niewinnych Świętych (Los Santos Inocentes), podczas którego wspomina się dzieci zabite z rozkazu króla Heroda.

W Meksyku dużą popularnością cieszą się szopki (nacimiento), z naturalnej wielkości figurkami, a te przekazywane są w rodzinach z pokolenia na pokolenie. Wykonane z gliny, oprócz postaci z Biblii mogą przedstawiać też zwykłych ludzi czy egzotyczne zwierzęta (np. kobietę robiącą tortillę, flaminga). Szopki pozostają nadal numerem jeden w Meksyku wśród bożonarodzeniowych dekoracji, tym samym spychając popularne w Stanach i Kanadzie choinki na dalszy plan.

W Wigilię, a dokładniej o północy rodziny udają się na mszę zwaną Misa de Gallo, po zakończeniu której wspólnie oglądają pokazy fajerwerków. W zależności od regionu, dzieci otrzymują prezenty albo 24 grudnia od świętego Mikołaja (Santo Clós), albo 6 stycznia od Trzech Króli (el Dia de los Reyes). Prezenty może też przynieść mały Jezus (El Niñito Dios).

Z ciekawostek, w styczniu 2001 roku, w Nuevo León stanął największy anioł na świecie, wykonany przez Sergio Rodriguez. Anioł miał ponad 5,5 metra wysokości i pół metra rozpiętości skrzydeł i w całości został wykonany ze 2 946 butelek po piwie.

Ameryka Środkowa – Boże Narodzenie na świecie – Ameryki

Wspólnym mianownikiem krajów Ameryki Środkowej jest przede wszystkim przewaga szopki nad choinką, większa ilość religijnych obrządków przed Świętami, msza o północy w Wigilię oraz fajerwerki.

Belize

Boże Narodzenie obchodzi się tu przez cały grudzień, a większość mieszkańców celebruje ten czas dekorując choinkę i czeka na odwiedziny Świętego Mikołaja. Jednak Belize może też pochwalić się kilkoma własnymi tradycjami, takimi jak np. Christmas Bram, czyli wspólne kolędowanie połączone z tańcami na ulicach miasta, Garifuna Jankunu Dance podczas którego tancerze Jankunu, ubrani w białe koszule z długim rękawem, spodnie z paskiem z muszelek i różowe maski, które są nawiązaniem do czasów niewolnictwa, przemierzają ulice miasta tańcząc. Z kolei Maya Deer Dance to występ wykonywany przez 24 tancerzy w kolorowych kostiumach. Każdy z nich przebrany jest za inną postać: jaguara, myśliwego, starą kobietę itd. Taniec ten, zwany tańcem jelenia, opowiada historę porwanej przez jaguara dziewczyny, którego ściga myśliwy. W Belize odbywa się też Las Posadas, podczas którego przez 9 dni, zaczynając od 16 grudnia, odtwarza się wedrówkę Maryi i Józefa do Betlejem.

Gwatemala

W Gwatemali żyje ponad 20 grup etnicznych, a każda z nich ma własne świąteczne tradycje. 7 grudnia o godz.18:00 odbywa się uroczystość zwana La Quema del Diablo, podczas której pali się wizerunek diabła. Następnego dnia, czyli 8 grudnia, obchodzone jest święto Niepokalanego Poczęcia. Przed świętami, rodziny wspólnie budują szopki zwane Belen albo Nacimiento, które kładzie się potem pod choinkę, a do ich ozdobienia używa się barwionych trocin. Wigilię Gwatemalczycy spędzają w rodzinnym gronie, jedzą wspólny posiłek, a o północy odpalają fajerwerki, odmawiają wspólnie modlitwę i otwierają prezenty.

Honduras

Boże Narodzenie to jedno z największych świąt w Hondurasie, a jego obchody rozpoczynają się już 16 grudnia. Również tu obchodzi się Las Posados, tym samym odtwarzając wędrówkę Maryi i Józef z Nazaretu, z tą różnicą że w Hondurasie robią to rodziny i przyjaciele, odwiedzając się i zostając u siebie na noc. 24 grudnia dzieci dostają prezenty, a są to głównie ubrania, czasem zabawki. O północy wszyscy oglądają pokaz fajerwerków.

Salwador

Tutejsze Boże Narodzenie przypada na 24 i 25 grudnia, i jest ono jednym z najważniejszych świąt. Wiąże się z pokazami sztucznych ogni. Z kolei dzieci świętują na swój sposób, strzelając petardami zwanymi volcancitos i estrellitas. Po pokazach rodziny wracają do swoich domówi i wspólnie zasiadaja do kolacji, a dzieci czekają na odwiedziny Świętego Mikołaja. Domy dekoruje się choinkami i szopkami, a te ostatnie robione są ze słomy i trocin. Gdy dochodzi północ, rodziny zbierają się przy choince by złożyć sobie życzenia i otworzyć prezenty.

Nikaragua

W dniach poprzedzających Boże Narodzenie obchodzi się tu dwa święta na cześć Maryi – La Purisima oraz La Griteria, którym towarzyszą liczne parady na ulicach miast. Po nich, tak jak w Hondurasie i Belize, następuje Las Posados, tyle że tylko dwie osoby z danej społeczności przebierają się za Józefa i Maryję by przez 9 dni wędrować od domu do domu. Z kolei poczas Wigilii rodziny wspólnie zasiadają do uroczystego obiadu, podczas którego obdarowują się drobnymi prezentami (są to głównie owoce i cukierki), a o północy oglądają pokaz fajerwerków.

Kostaryka

Na Kostaryce Święta Bożego Narodzenia zbiegają się ze szkolnymi wakacjami. W tym czasie odbywa się wiele imprez i festiwali. Domy dekoruje się tu kwiatami, świątecznymi wiankami zrobionymi z cyprysów oraz gałązek z ziarnami kawy, a główną dekoracją domu jest szopka zwana Pasito albo Portal. Z kolei z zewnątrz domy i sklepy ozdabia się lampkami. Prezenty przynosi Jezus (Niño dios) albo Mikołaj (Colacho). W Wigilię rodziny najpierw idą na mszę zwaną Misa de Gallo, a dopiero po niej zasiadają do wspólnej wieczerzy. 26 grudnia odbywa się parada konna zwana Tope. A dzień później, tj 27 grudnia, ma miejsce karnawał połączony z wielką paradą.

Panama

Panamczycy zaczynają swoje przygotowania do świąt od odmalowania domu i kupienia do niego nowych przedmiotów (sic!). Wierzą, że dzięki temu zabiegowi Nowy Rok przyniesie upragnione zmiany. Dodatkowo, swoje domy dekorują lampkami, nie może w nich zabraknąć też choinki, którą wstawia się do domu już w listopadzie. Również tu obchodzi się Las Posadas, odbywa się też bożonarodzeniowa parada. W Wigilię wszyscy spotykają się przy stole i wspólnie celebrują narodziny Jezusa. Święto Trzech Króli kończy Boże Narodzenie w Panamie.

Ameryka Południowa – Boże Narodzenie na świecie – Ameryki

W Ameryce Południowej, tak samo jak w Ameryce Środkowej większą popularnością cieszą się szopki niż choinki. Jest też wiele uroczystości religijnych, a dopełnieniem świąt jest wspólna kolacja w gronie najbliższych i otwieranie prezentów o północy.

Argentyna

Przygotowania do świąt w Argentynie rozpoczynają się już w listopadzie, a choinkę ubiera się tu 8 grudnia, w święto Niepokalanego Poczęcia, kiedy katolicy świętują poczęcie Maryi. Argentyńczycy przyozdabiają swoje domy światełkami i wieńcami z kwiatów. A że w grudniu jest tu ciepło, to na choince niektórzy kładą kłębki waty, symbolizujące śnieg. Pod choinką zaś ustawia się żłób (pesebre) lub szopkę. Msza w Wigilię odbywa się późnym popołudniem. A o północy wszyscy oglądają pokaz fajerwerków.

Boliwia

Boże Narodzenie obchodzi się tu od Wigilii do 6 stycznia. O północy w Wigilię Boliwijczycy udają się do kościoła na mszę zwaną Misa de Gallo, wtedy też odpalają petardy. Kolację je się dopiero po powrocie z kościoła i po niej dopiero wolno też otworzyć prezenty, ale te nie są zbyt popularne w Boliwii. Innym dniem, w którym bliscy obdarowują się prezentami jest dzień Objawienia Pańskiego, a dzieci dostają wówczas nowe ubrania. W Boliwii dużą popularnością cieszą się szopki, zwane pesebre albo nacimientos, ustawiane zwykle przy kościołach, w których po zakończonej Misa de Gallo składa się w żłobie Dzięciątko Jezus. Choinki nie są tu tak popularne jak np. u nas. Na wsiach Boże Narodzenie jest zwykłym dniem pracy. Za to w dużych miastach pracownicy z okazji świąt otrzymują zgodnie z rządowym rozporządzeniem tzw. El Aguinaldo, czyli dwu a nawet trzykrotność swojej miesięcznej pensji. Dostają też od firmy Canastón de fin de Año, czyli paczkę świąteczną.

Brazylia

W Brazylii, tak samo jak w Portugalii rodziny spotykają się na Wigilii żeby wspólnie zjeść kolację, a o północy wymienić się prezentami i wznieść kilka toastów, by na koniec udać się na nocną mszę Missa Do Galo, gdzie mogą złożyć życzenia sąsiadom oraz dalszym krewnym i wspólnie podziwiać pokazy fajerwerków. Dużą popularnością cieszą się tu szopki zwane presépio, ustawiane zarówno w kościołach jak i przed domami oraz świąteczne przedstawienia zwane Os Pastores. Brazylijski Święty Mikołaj nazywa się Papai Noel & Bom Velhinho, a dzieci by dostać prezent wieszają przy oknie świąteczne skarpety. Przez cały grudzień trwa też zabawa w Sekretnego Świętego Mikołaja (amigo secreto), podczas której ludzie anonimowo obdarowują się prezentami, i dopiero w Wigilię przyznają się, kto był czyim darczyńcą. Wigilię je się tu o godzinie 22, a o północy następują toasty. Najpopularniejszą, bożonarodzeniową kolendą w Brazylii jest Cicha Noc (Noite Feliz). Pod koniec roku pracownicy otrzymuja 13-nastkę, czyli 13 pensję.

Chile

W Chile na święta ludzie dekorują swoje domy lampkami, choinkami oraz szopkami,w których ustawiają gliniane figurki zwane pesebre. Wigilia jest najaważniejszym dniem Bożego Narodzenia, i o godz.21-22 rodziny zasiadają do wspólnej kolacji, by po niej iść na mszę. O północy następuje uroczyste otwarcie prezentów, które w Chile przynosi Święty Mikołaj zwany Viejito Pascuero albo Papa Noel.

Ekwador

Podobnie jak w innych krajach Ameryki Południowej i Środkowej, również w Ekwadorze obchodzi się Las Posadas. Na ulicach ustawia się szopki, w których często stoją prawdziwi ludzie, a na około odbywają się spotkania modlitewne. 24 grudnia ma miejsce całodniowa parada, na początku której niesiona jest figura Dzieciątka Jezus, i w której udział biorą aktorzy, tancerze i muzycy a nawet żywe zwierzęta – koniec, lamy czy kury. O północy rodziny udają się na mszę (wiecie już jaką), z kolei 25 grudnia to dzień odwiedzin i wręczania prezentów. Po świętach Ekwadorczycy tworzą kukły ze słomy i fajerwerków, które przedstawiają nielubianych np. polityków i które w Nowy Rok są palone. Pewnie dla przykładu…

Gujana

Dużą wagę przykłada się tu do dekorowania domów lampkami, ale oficjalne odsłonięcie następuje w Wigilię. Prezenty wręczane są po śniadaniu, w dniu Bożego Narodzenia, chociaż nie wszystkie rodziny mogą sobie na to pozwolić, wówczas z pomocą przychodzą różne organizacje charytatywne. Przed Świętami odbywa się też masa imprez firmowych, a znajomi spotykają się na wspólne kolędowanie.

Kolumbia

Boże Narodzenie w Kolumbii rozpoczyna się 7 grudnia Dniem Świeczek (Día de las Velitas). Tego dnia wszystkie domy i ulice zdobią setki światełek, świeczek i latarenek, a na koniec dnia organizowany jest pokaz sztucznych ognii. Następnie od 16 grudnia aż do Wigilii Kolumbijczycy biorą udział w licznych nabożeństwach, zwanych nowennami (Novena de Aguinaldos) podczas których jedzą, śpiewają i modlą się wspólnie z bliskimi. Domy w Kolumbii dekoruje sie choinkami, świecami oraz szopkami (el pesebre). W szopce dzieci chowają swoje listy do Dzieciątka Jezus (Carta al Niño Dios), w których proszę go o prezenty. Po Wigilii rodziny udają się do kościoła na mszę, z kolei 28 grudnia jest obchodzony Dzień Niewiniątek, podczas którgo Kolumbijczycy robią sobie żarty.

Paragwaj

W Paragwaju, tak samo jak w Ekwadorze, na Nowy Rok pali się kukły, z tą różnicą że te paragwajskie nie są tak bardzo spersonalizowane, a jedynie przebrane za stracha na wróble. Podczas rodzinnych spotkań piecze się prosiaka. A samo Boże Narodzenie jest ważnym świętem, i celebruje się je w kościołach, przybranych kwiatami.

Peru

W Peru dużą popularnością cieszą się szopki zwane pesebre, duże rozbudowane, z lokalnymi zwierzętami, takimi jak alpaki czy lamy. Mniejsze szopki wykonane są z pudełek i innych materiałów, nazywane retablos, przedstawiają religijne scenki. Choinka jest tu mało popularną dekoracją, a jeżeli już to Peruwiańczycy używają tych sztucznych. Głównym dniem świąt jest Wigilia, zwana Noche Buena, a prezenty wymienia się podczas uroczystego obiadu. Po Wigilii rodziny idą do kościoła na wspomnianą już wcześniej mszę Misa de Gallo, która rozpoczyna się około godziny 22.00. O północy wznosi się toasty szampanem albo gorącą czekoladą, po czym ludzie wychodzą na ulicę by złożyć życzenia sąsiadom i bliskim. Zwykle towarzyszy temu pokaz fajerwerków. 25 grudnia to dzień dla rodziny.

Surinam

Jako że jest to dawna kolonia Holenderska, początkowo Mikołaj rasy kaukazkiej, wraz ze swoją czarną świtą i końmi 5 grudnia przypływał do Surinam statkiem. A dzieci w swoich bucikach zostawiały jego koniom marchewkę i siano. Po uzyskaniu niepodległości, Mikołaj stał się czarny, przyjął nazwę Goedoe Pa i przychodzi 6 grudnia. Dzieci zostawiają dla niego ciasteczka i szklankę mleka, a ten chowa prezenty oraz wierszyki w pobliżu ich bucików. Święta Bożego Narodzenia trwają dwa dni, od 25 do 26 grudnia. W Wigilię rodziny idą do kościoła, a po powrocie z niego dzieci mogą otworzyć czekające pod choinką prezenty.

Urugwaj

W Urugwaju Święty Mikołaj nazywa sie Papa Noel i wraz ze swoimi pomocnikami przynosi dzieciom prezenty, a odbywa się to zawsze w Wigilię o północy. W domu ustawia się własnoręcznie zrobioną szopkę oraz sztuczną choinkę, te żywe są tu rzadkością. W Wigilię rodziny zasiadają do wspólnej kolacji, a o północy odwraca się uwagę dzieci by Mikołaj mógł podrzucić prezenty. Temu wszystkiemu towarzyszą sąsiedzkie pokazy fajerwerków.

Wenezuela

Wenezuelskie Boże Narodzenie uchodzi za jedno z najbardziej kolorowych na świecie, a pokazy fajerwerków są ponoć spektakularne. W niektórych domach ludzie ustawiają sztuczne choinki, ale nie jest to popularny zwyczaj. Częstszą, tak jak w większości krajów Ameryki Południowej, dekoracją są jednak szopki, zwane nacimiento. Boże Narodzenie rozpoczyna się tu 21 grudnia, a prezenty przyniesione przez Mikołaja (San Nicolás) albo Dzieciątko Jezus (Niño Jesús) wręcza się o północy w Wigilię. Dawniej, przed świętami odmalowywano też domy, dziś ludzie jedynie kupują nowe ubranie, a niektórzy wierzą, że jeżeli ubiorą się na żółto na Sylwestra, to w kolejnym roku będą mieć szczęście.

Trynidad i Tobago

Przed świętami ludzie odmalowują i naprawiają swoje domy, w oknach wieszają nowe firanki, a całość przyozdabiają lampkami. Boże Narodzenie ma bardziej charakter wydarzenia towarzyskiego niż rodzinnego, podczas którego urządza się imprezy, na których odwiedza się sąsiadów i krewnych. W radiu przez cały czas lecą kolędy.

Wiecie już, gdzie chcielibyście w tym roku spędzić Gwiazdkę?

Boże Narodzenie na świecie – Ameryki – źródła: www.countryliving.com, www.whychristmas.com/cultures, www.mybelize.net, mljadoptions.com, mapsofworld.com, rainbownetwork.org, myguidepanama.com, tripsavvy.com, christmas-world.freeservers.com, paragau.weebly.com, from-uruguay.com.

Więcej naszych przepisów znajdziecie tu: klik. I na naszym Instagramie. Inne ciekawe kulinarne tradycje i święta tu: klik.