Sezonowe warzywa i owoce: styczeń

Zaczynamy nowy cykl artykułów Sezonowe warzywa i owoce. Dowiecie się z nich, jakie warzywa i owoce warto jeść w danym miesiącu, by w pełni nacieszyć się ich smakiem i nie płacić za to milion monet. Oraz jakie ciekawe dania możecie z nich przyrządzić, korzystając z naszych przepisów. Naszą opowieść zaczynamy od Sezonowe warzywa i owoce: styczeń.

Sezonowość w kuchni. Słowo powtarzane jak mantra przez lekarzy i dietetyków. Kulinarna dewiza wielu restauracji, dzięki której okresowo możemy cieszyć się m.in. menu szparagowym, kurkowym czy dyniowym.

Styczniowe warzywa to brukiew, brukselka, jarmuż, seler i topinambur ale i…

BURAKI

Właściwości – zapobiegają anemii i pomagają regulować poziom złego cholesterolu, poprawiają pamięć i pracę nerek oraz wątroby, pomagają na kaca, zmniejszają ciśnienie krwii, zmniejszają ryzyko zachorowań na osteoporozę, sprawdzają się w zwalczaniu objawów menopauzy.
Witaminy i minerały – witaminy A, B, C, E, K oraz cynk, sód, fosfor, potas, żelazo, wapń, magnez, kwas foliowy, przeciwutleniacze.
Kalorie – 33 kcal/100 gram.
Przepisy – przygotujecie z nich np. zupę krem z buraków i batatów.

CEBULA

Właściwości – ma działanie antybakteryjne oraz łagodzi objawy infekcji (pamiętacie z dzieciństwa syrop z cebuli i cukru?), podnosi poziom dobrego cholesterolu, zapobiega osteoporozie, a dzięki przeciwutleniaczom chroni przed nowotworem.
Witaminy i minerały – witaminy A, B, C oraz żelazo, wapń, fosfor i przeciwutleniacze.
Kalorie – 40 kcal/100 gram.
Przepisy – przygotowując ten artykuł uświadomiliśmy sobie, że praktycznie każdy z naszych wytrawnych przepisów zawiera w sobie cebulę. Wybraliśmy więc te najciekawsze: teneryfska zupa z wołowiny i ciecierzycy rancho canario, sorgo z pomidorami, dziadówka czyli kaszubska zupa z maślanką, śledzie po kaszubsku, północno afrykańskie koshari z ryżem, makaronem, pomidorami i cebulą.

CZOSNEK

Właściwości – naturalny antybiotyk, działa rozkurczowo, ma właściwości bakterio, wiruso i grzybobójcze, skuteczny w leczniu infekcji dróg moczowych, obniża zły cholesterol, wspomaga trawienie.
Witaminy i minerały – witaminy A, B1, B2, C, PP oraz potas, magnez, wapń, aminokwasy,
Kalorie – 152 kcal/100 gram.
Przepisy – z czosnkiem podobnie jak z cebulą, gości w prawie każdym daniu, ale dziś proponujemy Wam taki oto szybki przepis: kasza pęczak i gryczana z czosnkiem i cebulą.

FASOLA

Właściwości – poprawia pracę wątroby i serca, hamuje powstawanie komórek rakowych, obniża cholersterol.
Witaminy i minerały – magnez, wapń, cynk, potas, selen, mangan, fosfor, białko, witaminy A, B, D, E, C, K.
Kalorie – 350 kcal/100 gram.
Przepisy – z fasoli zrobicie ciasto np. kaszubski biszkopt z białej fasoli, albo żydowski czulent, czy też maltańską pastę bigilla, która świetnie zastąpi popularny hummus.

KAPUSTA – BIAŁA, CZERWONA

Właściwości – wzmacnia układ odpornościowy, pomaga w leczeniu nieżytu układu pokarmowego, wspomaga pracę nerek i wątroby.
Witaminy i minerały – zawiera kwas foliowy i żelazo oraz siarkę, fosfor, mangan, wapń, potas i miedź, oraz witaminę A, B, C, K, PP i E.
Kalorie – 29 kcal/100 gram.
Przepisy – my robimy z niej gołąbki, ale w wersji dla leniwych, bez zawijania.

KORZEŃ PIETRUSZKI

Właściwości – łagodzi dolegliwości trawienne, ma właściwości moczopędne, pomaga na nadciśnienie.
Witaminy i minerały – zawiera przeciwutleniacze oraz sole mineralne, żelazo, magnez, fosfor, potas, wapń oraz witaminy A, B6, C, E.
Kalorie – 55 kcal/100 gram.
Przepisy – idealnie sprawdza się przy daniu złożonym z pieczonych warzyw podanych z sosem czosnkowym, oraz przy daniach kuchni arabskiej np. couscous royal.

MARCHEW

Właściwości – wzmacnia odorność, poprawia wzrok, opóźnia procesy starzenia.
Witaminy i minerały – beta-karoten, fosfor, wapń, potas, sód, cynk, witamina A, B6, C, E, K.
Kalorie – 41 kcal/100 gram.
Przepisy – idealnie sprawdza się w przepisie na pieczony mostek oraz zupę soliankę czy forszmak inaczej.

PIECZARKI

Właściwości – mają właściwości antybakteryjne, obniżają zły cholesterol,
Witaminy i minerały – zawierają błonnik, lektyny, kwas foliowy oraz witaminy B, C i D.
Kalorie – 22 kcal/100 gram.
Przepisy – najbardziej lubimy razem z chińskim makaronem z woka, idealny dodatek do chińskich szaszłyków z kurczaka oraz polędwiczki wieprzowej w miodzie.

POR

Właściwości – ma właściwości bakteriobójcze, zwiększa odporność, pomaga w anemii.
Witaminy i minerały – zawiera żelazo, ryboflawinę, kwas foliowy oraz witaminy A, B6, C, E i K.
Kalorie – 61 kcal/100 gram.
Przepisy – idealnie sprawdza się w makaronowych muszlach nadziewanych łososiem i porem.

ZIEMNIAKI

Właściwości – obniżają ciśnienie krwi, wspomagają przemianę materii, łagodzą zmęczenie.
Witaminy i minerały – zawierają magnez, potas, fosfor, wapń i żelazo oraz witaminyA, B, C i PP.
Kalorie – 77 kcal/100 gram.
Przepisy – przygotujecie z nich np. zapiekankę z ziemniaków, boczku, białej kiełbasy i jaj, czy szwedzkie danie z resztek pyttipanna albo francuskie gratin z ziemniaków, idealne jako dodatek do mięs oraz śniadaniową frittatę.

Jednak ziemniak ziemniakowi nierówny. Istnieją bowiem trzy typy kulinarne ziemniaków: A, B i C oraz połączenia AB i CB.

Typ kulinarny A – tzw. sałatkowy, na ogół z zielonymi oznaczeniami na opakowaniu – to ziemniak, który w trakcie obróbki termicznej nie rozpada się, nie rozgotowuje, dzięki czemu po ugotowaniu łatwo jest je pokroić w kostkę np. do sałatki, zapiekanki czy zupy. Popularne odmiany to m.in.: Vineta, Lord, Denar, Oberon.
Typ kulinarny B – tzw. ogólnoużytkowy, na ogół z czerwonymi oznaczeniami na opakowaniu – po ugotowaniu miąsz ziemniaka nie rozpada się, ale daje się rozdrobnić, ugnieść np. widelcem. Idealny do puree, kopytek i klusek. Popularne odmiany to m.in.: Bellarosa, Gala, Belmonda.
Typ kulinarny C – tzw. lekko mączysty, na ogół z ciemnymi, brązowymi oznaczeniami na opakowaniu – idealny na frytki i placki oraz puree i chipsy, pownieważ po ugotowaniu miąsz ziemniaka rozpada się. Popularne odmiany to m.in.: Etola, Finezja, Legenda.

Jak sprawdzić z jakim typem ziemniaka mamy do czynienia? Wystarczy przekroić go na pół, a następnie potrzeć o siebie obydwie połówki. Jeżeli kleją się do siebie, to jest to typ C, jeżeli w miejscu pocierania pojawia się woda, oznacza to typ A lub AB.

Za najzdrowsze uważa się ziemniaki pieczone lub gotowane w skórce, a te spożywane na zimno mają mniej kalorii.

Styczniowe owoce

JABŁKA

Właściwości – pomagają rozprawić się z dolegliwościami układu trawiennego, hamują rozwój infekcji gardła, chronią przed zawałem
Witaminy i minerały – zawierają wapń, magnez, potas, sód, fosfor, kwas foliowy oraz witaminy A, C, K.
Kalorie – 52 ze skórką i 48 bez skórki kcal/100 gram.
Przepisy – z jabłek przyrządzicie np. kaszubskie ruchanki czyli drożdżowe placuszki z jabłkami, możecie też zapiec je pod kruszonką, przygotować z nich ciasto drożdżowe albo użyć ich do pieczenia kaczki.

Do popularnych odmian jabłek uprawianych w Polsce należą:

Antonówka – pochodzi z Rosji – idealne do przetworów, wypieków np. szarlotki oraz do przygotowania soków. Twarde i kwaskowate w smaku.
Cortland – pochodzi z USA – słodkie i dobre do jedzenia na surowo jak i do przetworów.
Delikates – pochodzi z Polski – ze względu na swój słodko-kwaskowaty smak dobrze sprawdzą się w szarlotce.
Gala – pochodzi z Nowej Zelandii – słodkie, soczyste, chrupiące. W sam raz na drugie śniadanie.
Gloster – pochodzi z Niemiec – idealne do sałatki, jak i na surowo. Słodko-kwaśne w smaku.
Golden Delicious – pochodzi z USA – ulubione Ładniejszej, twarde, kwaskowate, dobre na surowo jak i w wypiekach.
Jonagold – pochodzi z UAS – dobrze sprawdzą się w pieczeniu i smażeniu. Soczyste, lekko kwaskowate.
Kosztela – najstarsza odmiana polskich jabłek, idealne do jedzenia na surowo. Słodkie i soczyste.
Ligol – pochodzi z Polski – słodkie i soczyste, lekko kwaskowate, dobre do jedzenia na surowo oraz sałatek.
Lobo – pochodzi z Kanady – idealne do deserów i przetworów. Słodko-kwaśne.
Malinówka – pochodzi z Niemiec – dobre do suszenia, na soki oraz do wypieków.
Najdared – pochodzi z Polski – idealne do jedzenia na surowo.
Papierówka – w sam raz na kompot, do szarlotki albo do zjedzenia na surowo.
Paulared – pochodzi z Ameryki – do jedzenia na surowo. Słodko-kwaśne.
Prince – pochodzenie granica Holandii i Niemiec – ulubione Silniejszego, idealne do serów z niebieską pleśnią, sałatek oraz na surowo.
Red Jonaprince – pochodzi z USA – słodkie, idealne na przekąskę.
Rubin – pochodzi z Czech – do jedzenia na surowo. Słodko-winne.
Szampion – pochodzi z Czech – kwaskowate w smaku, idealne do wypieków i przetworów.
Szara Reneta – pochodzi z Francji – najczęściej używane do szarlotki, pieczonej kaczki lub sałatki śledziowej. Kwaskowate w smaku.

Również jabłek nie powinno się obierać ze skórki, ponieważ to w niej znajduje się flawonoid, substancja regulująca układ odpornościowy.

Zjedzenie dwóch jabłek dziennie zapobiega chorobom sercowo-naczyniowym.

GRUSZKI

Właściwości – obniżają ciśnienie krwi, pomagają w zaparciach oraz osteoporozie.
Witaminy i minerały – zawierają wapń, potas, magnez, fosfor oraz witaminy C, A, K i kwas foliowy.
Kalorie – 57 kcal/100 gram.
Przepisy – z gruszek możecie upiec np. pieprzne ciasto z gruszką albo zapiec je pod kruszonką.

Z kolei do popularnych odmian gruszek uprawianych w Polsce należą:

Bera Hardy – pochdzodzi z Francji – idealne do deserów oraz na przetwory. Soczyste, winne w smaku.
Bonkreta – pochodzi z Anglii – dobre do jedzenia na surowo jak i na przetwory oraz do suszenia. Słodkie w smaku.
Carola – pochodzi ze Szwecji – idealne do jedzenia na surowo. Słodkie i soczyste.
Concorde – pochodzi z Anglii – kwaskowate w smaku, soczyste i chrupiące.
Faworytka – pochodzi z USA – idealna do jedzenia na surowo.
Generał Leclerc – pochodzi z Francji – również ta odmiana jest idealna do jedzenia na surowo.
Komisówka – pochodzi z Francji – dobrze sprawdzi się w deserach jak i na surowo.
Konferencja – pochodzi z Anglii – soczyste, o delikatnym miąszu.
Red Bonkreta Williamsa – idealna do jedzenia na surowo, jak i do deserów, soków i przetworów oraz do suszenia.